Wśród priorytetów dla osób budujących i modernizujących domy na jednym z pierwszych miejsc znajduje się ekonomia ich utrzymania. O kosztach ogrzania domu myślą zarówno osoby planujące budowę, jak i modernizację istniejących domów. Dzięki nowatorskim rozwiązaniom istnieje wiele sposobów na znaczne zmniejszenie kosztów utrzymania budynków. Domy pasywne stają się standardem, a możliwość oszczędności dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii jest znacząca. Jak realnie przedstawia się koszt pompy ciepła dla statystycznego domu jednorodzinnego w Polsce? Czy to inwestycja, która się opłaca?
Czemu warto korzystać z odnawialnych źródeł energii
Odnawialne źródła energii mają niewątpliwie wiele zalet. To przyszłość energetyki, która pozwala uniezależnić się od paliw kopalnych. Odnawialna energia to także zielona energia – pozytywnie wpływa na środowisko naturalne i daje nadzieję, na spowolnienie zmian klimatycznych i poprawę jakości powietrza w miejscach naszego zamieszkania.
Badania zlecone na wniosek Ministerstwa Środowiska i Klimatu pokazują, że stosowanie odnawialnych źródeł energii przez Polaków jest coraz powszechniejsze. Nie zmienia to faktu, że nadal niemal 70 % gospodarstw domowych korzysta z paliw stałych do ogrzania domów. Fakt, że rozwiązania takie jak pompa ciepła niosą za sobą znaczne oszczędności dla domowego budżetu sprawia, że mają one szansę w dużym stopniu zastąpić tradycyjne źródła ogrzewania. Miejmy nadzieję, że ten pozytywny trend będzie się utrzymywał, bowiem zielona energia przyniesie korzyści dla wszystkich z nas.
Zalety zastosowania pompy ciepła
Montaż pompy ciepła wiąże się z wieloma korzyściami. Niemniej, koszt jej założenia nie jest najmniejszy. Czy pompa ciepła jest opłacalną inwestycją w każdym przypadku? Warto dowiedzieć się jak wyglądają oszczędności wynikające z montażu pompy ciepła w zależności od metrażu domu i jakiego rzędu oszczędności można się spodziewać.
Niezależnie od wielkości nieruchomości, pompa ciepła, która pobiera energię cieplną z otoczenia ma kilka najważniejszych walorów, które odczuje każdy użytkownik.
- Energia, którą wykorzystuje pompa ciepła pochodzi z powietrza, gruntu lub z wody.
- Koszt eksploatacji pompy ciepła jest niewielki.
- Przy wytwarzaniu ciepła nie emituje do atmosfery szkodliwych substancji, jak ma to miejsce w przypadku paliw stałych.
- Jest efektywna i ekologiczna.
- Jej użytkowanie jest proste, a w niektórych przypadkach pompa ciepła może być całkowicie bezobsługowa.
- To inwestycja nawet na 30 lat.
Kto najczęściej decyduje się na montaż pompy ciepła
Pompy ciepła różnią się między sobą. Przed podjęciem decyzji o zakupie warto zorientować się, która pompa ciepła będzie najbardziej optymalnym rozwiązaniem. W ostatnim czasie największą popularnością cieszą się powietrzne pompy ciepła, na ten typ pompy decyduje się ponad 50 % kupujących. Gruntowe pompy ciepła nie są jednak produktem niszowym, wybiera je niemal 20 % konsumentów.
Warto zaznaczyć, że pompy ciepła wybierane są najczęściej przez właścicieli małych i średnich domów. Warto zaznaczyć, że za mały dom uznaje się budynek o powierzchni poniżej 100 m², średni dom ma szacunkową powierzchnię ok. 150 m², z kolei domy o powierzchni powyżej 200 m² uznawane są za duże. Statystycznie na pompę ciepła decydują się najczęściej właściciele nieruchomości o powierzchni pomiędzy 100 a 150 m². Zwykle są to rodziny składające się z 3 lub 4 domowników. Nieco mniejszą grupę wśród użytkowników pomp ciepła stanowią właściciele domów niewielkich i dużych. Niemniej, przy dobraniu odpowiednich parametrów pompy ciepła, to rozwiązanie sprawdzi się w każdej nieruchomości, niezależnie od wielkości domu i ilości domowników.
Ta statystyczna zależność wynikać może z faktu, że domy w przedziale 100-150 m² stanowią obecnie najpopularniejsze rozwiązanie. Są to domy, które stanowią swoistą alternatywę dla mieszkania w bloku. Dla ich właścicieli ważne jest, aby użytkowanie domu było tak bezproblemowe, jak w przypadku mieszkania w bloku. Pompa ciepła jest w tym wypadku idealnym rozwiązaniem. Koszty utrzymania domu można skutecznie obniżyć inwestując w nowoczesne i ekologiczne rozwiązania. Prym wśród nich wiodą panele fotowoltaiczne i pompy ciepła.
Szacunkowy koszt pompy ciepła w domu o powierzchni 140 m²
Na wstępie należy podkreślić, że im wyższy standard energetyczny domu – tym mniejszy będzie koszt samej pompy ciepła. Przed inwestycją w pompę ciepła warto przyjrzeć się tej kwestii i przeanalizować czy dom posiada odpowiednie zabezpieczenia przed stratami energii cieplnej. Szczególnie istotne są mostki termiczne czy nieocieplone przegrody jak dach i ściany.
Niezależnie od wielkości domu, koszt pompy ciepła będzie wyższy w przypadku domu o najgorszym standardzie energetycznym. Cena dobranego zestawu pompy ciepła będzie się wahać w zależności od wielu czynników. W przypadku kwestii standardu energetycznego nieruchomości, ta różnica może wynosić nawet kilkanaście procent.
Koszt pompy ciepła dla domu o powierzchni 140 m² i EU 70
W budynkach najefektywniejszych energetycznie istnieje możliwość zastosowania tańszego zestawu pompy ciepła. W najtańszym wariancie zestaw pompy ciepła obejmuje:
- pojemność bufora 100 dm³,
- zasobnik CWU 300 dm³,
- moc pompy ciepła 5,6 kW dla parametru A-7W35,
Domy najefektywniejsze energetycznie to domy, które budowane są obecnie, spełniające wymogi przepisów budowlanych i prawa Unii Europejskiej. Zgodnie z przepisami jest to dom o zapotrzebowaniu na energię użytkową (EU) w wysokości nie mniejszym niż 70 kWh/(m²rok). Domy pasywne mają EU nawet na poziomie 40 kWh/(m²rok). Cena za tak obliczony zestaw pompy ciepła wynosić będzie szacunkowo 41300 wraz z 8% podatkiem VAT.
Koszt pompy ciepła dla domu o powierzchni 140 m² i EU 100
Domy istniejące, które przeszły gruntowną modernizację, a przede wszystkim termomodernizację i posiadają dobrą izolację cieplną nadal potrzebują więcej energii użytkowej niż nowe domy, budowane z wykorzystaniem najnowszych rozwiązań. W przypadku starego domu poddanego termomodernizacji niezbędna energia użytkowa wynosi szacunkowo 100 kWh/(m²rok). W takim przypadku konieczne jest zastosowanie innego, droższego zestawu pompy ciepła, który obejmuje:
- pojemność bufora 200 dm³,
- zasobnik CWU będzie miał 300 dm³,
- moc pompy ciepła może wynosić 9 kW dla parametru A-7W35.
W tym wypadku możliwe jest skompletowanie zestawu za kwotę 44800 brutto. Jak widać, nawet poddanie termomodernizacji starego budynku nie sprawi, że współczynnik EU będzie identyczny jak w przypadku nowego domu.
Koszt pompy ciepła dla domu o powierzchni 140 m² i EU 140
W przypadku domów o niskich parametrach energetycznych EU może wynosić aż 140. Jest to dwa razy tyle ile w przypadku nowo powstających domów spełniających europejskie standardy. W takim wypadku koszt ogrzania domu jest znacznie wyższy. Wyższa musi być także cena zestawu optymalnej pompy ciepła. Zestaw w takim przypadku zakładać może:
- pojemność bufora 200 dm³,
- zasobnik CWU będzie miał 300 dm³,
- moc pompy ciepła może wynosić 10 kW dla parametru A-7W35.
Koszt pompy ciepła to około 48000 brutto. Wszystkie trzy zestawienia zakładają poza powierzchnią domu następujące parametry: zużycie 200 litrów ciepłej wody o temperaturze 45 stopni C oraz równy podział ogrzewania podłogowego i grzejników, po 50%. Niemniej, każdy budynek i jego zapotrzebowanie na energię użytkową mogą być różne. Dobranie zestawu pompy ciepła zależy także od ilości domowników, ich zwyczajów, potrzeb i oczekiwań. Aby poznać dokładną cenę optymalnego zestawu konieczne jest dokonanie indywidualnej wyceny, do której konieczna jest analiza wielu różnych czynników.
Koszt pompy ciepła w domach nowo budowanych
Warto podkreślić, że powierzchnia budynku to tylko jeden z czynników, który ma znaczenie przy cenie pompy ciepła. Równie istotny jest standard budynku, do którego dobierana jest optymalna pompa ciepła. Najtaniej wychodzi system dobrany do nowego budynku o najniższym wskaźniku zapotrzebowania na energię użytkową. Im niższy wskaźnik, tym niższy koszt montażu pompy ciepła. Należy pamiętać też o tym, że w przypadku domów o wysokiej klasie energetycznej znacznie niższy będzie także koszt eksploatacji pompy ciepła. Inwestycja w nowoczesne rozwiązania zwraca się szybko i pozwala na realne oszczędności.
Koszt pompy ciepła w domach modernizowanych
W przypadku domów istniejących nie tak łatwo jest oszacować koszt pompy ciepła. Wiele zależy od klasy energetycznej budynku i modernizacji mających na celu jej polepszenie. W przypadku pompy ciepła cena zależy od kilku kluczowych czynników, należą do nich:
- lokalizacja nieruchomości,
- liczba domowników,
- preferencje domowników dotyczące temperatury powietrza i temperatury wody,
- czy pompa ciepła będzie jedynym źródłem ciepła i jej zastosowanie.
W przypadku starych domów należy wziąć pod uwagę także ich standard energetyczny. Przede wszystkim roczne zapotrzebowanie na energię użytkową i współczynnik przenikania ciepła. W przypadku domów poddanych termomodernizacji osiągnąć możemy wyższy standard energetyczny, a tym samym zmniejszy się koszt montażu i eksploatacji pompy ciepła.
Co warto wiedzieć o istniejących dofinansowaniach do pomp ciepła i kto może z nich skorzystać?
Programy takie jak Czyste Powietrze, Moje Ciepło czy ulga termomodernizacyjna dla domów modernizowanych to dodatkowe benefity płynące z inwestycji w zieloną energię. Warto zapoznać się bliżej z warunkami skorzystania z rządowych programów. Pozwalają one na dodatkowe oszczędności i sprawiają, że inwestycja w termomodernizację budynków i polepszenie standardu energetycznego budynku jeszcze bardziej się opłaca.
W 2023 roku program Czyste Powietrze zakłada między innymi: wyższe progi dochodowe oraz zwiększone kwoty dofinansowania. Jednym ze sposobów zyskania dofinansowania jest zastąpienie źródła ciepła na paliwo stałe przez montaż pompy ciepła. Kwota dofinansowana w przypadku dodatkowej termomodernizacji i montażu mikroinstalacji fotowoltaicznej może wynieść nawet 135.000 zł. Warto zaznaczyć, że w niektórych wypadkach dofinansowanie obejmuje także audyt energetyczny.
W przypadku programu Moje Ciepło beneficjentami mogą być osoby fizyczne będące właścicielami nowego budynku mieszkalnego jednorodzinnego. Dofinansowanie dotyczy pomp ciepła powietrze/powietrze, powietrze/woda i pomp ciepła gruntowych, przy czym na najpopularniejsze rozwiązanie (powietrze/woda) można uzyskać dofinansowanie 7.000 zł. Szczegóły dotyczące dofinansowań można znaleźć na stronach rządowych.
Pompa ciepła na tle innych urządzeń grzewczych
Podejmując decyzję o zakupie pompy ciepła warto wiedzieć, że jest to obecnie najtańsze źródło energii cieplnej. Według zestawień z ostatniego kwartału 2022 roku pompy ciepła, niezależnie od typu są bez najmniejszych wątpliwości najtańszą metodą ogrzania domu.
Przy obowiązujących cenach, zdecydowanie najmniej korzystnie cenowo wypada kocioł kondensacyjny na olej. Przy powierzchni grzewczej około 140 m² roczny koszt ogrzewania wynosi nawet 7000 złotych. Przy ogrzewaniu na pellet drzewny, węgiel i kotłach elektrycznych szacunkowy koszt mieści się w przedziale od 4000 do 6000 złotych. Najlepiej na tle tradycyjnych rozwiązań wypada ogrzewanie gazowe, w tym przypadku szacowany roczny koszt to niecałe 3000 złotych.
Pompa ciepła, niezależnie od typu wypada na tle innych urządzeń niezwykle korzystnie. Niezależnie od tego czy będzie to pompa ciepła typu solanka/woda, czy powietrze/woda oraz w przypadku zarówno ogrzewania podłogowego, jak i grzejników, roczny koszt nie przekracza 2500 zł. Dane te dotyczą budynku mieszkalnego w standardzie programu Moje Ciepło, zakładają zarówno ogrzanie pomieszczeń, jak i koszt przygotowania ciepłej wody dla czterech osób.
Zgodnie z aktualnym zestawieniem Porozumienia na rzecz Efektywności Energetycznej (POBE), pompa ciepła uznana jest za źródło ciepła, które zapewnia najniższe rachunki za ogrzewanie domu i podgrzewanie wody. Koszt eksploatacji jest najniższy jeśli budynek posiada wysoki standard energetyczny i wyposażony jest poza grzejnikami także ogrzewanie podłogowe.
Koszt eksploatacji pompy ciepła – czy można je jeszcze obniżyć
Pompa ciepła nie jest jedynym rozwiązaniem, które pozwala na obniżenie kosztów utrzymania domu jednorodzinnego. Warto wspomnieć, że fotowoltaika także może znacznie wesprzeć domowy budżet. Odpowiednio dobrana może obniżyć koszty eksploatacji pompy ciepła nawet o 35 %. Nie bez znaczenia w tym wypadku jest także odpowiednio dobrana taryfa za prąd.
Montaż fotowoltaiki wraz z pompami ciepła jest rozwiązaniem pozwalającym na obniżenie ceny energii nawet w okresie kryzysu energetycznego i wysokiej inflacji. Nic w tym dziwnego, że sprzedaż pomp ciepła i fotowoltaiki stale rośnie. Szacuje się, że w roku 2023 padnie kolejny rekord sprzedaży tych innowacyjnych rozwiązań. Wszystko wskazuje na to, że udział pomp ciepła w zestawieniach sprzedaży urządzeń grzewczych będzie wciąż rosła. Na pompy ciepła decydują się nie tylko osoby budujące nowe domy, ale także i ci, którzy wymieniają piece na paliwa stałe na bardziej ekologiczne i korzystniejsze ekonomicznie rozwiązania.
Energia z instalacji fotowoltaicznej w znacznym stopniu może obniżyć koszt eksploatacji pompy ciepła. Możliwość zastąpienia drogiej energii z sieci energią z paneli fotowoltaicznych jest rozwiązaniem korzystnym zarówno pod względem ekonomicznym, jak i ekologicznym. Korzystanie z energii pochodzącej nie z sieci a z paneli fotowoltaicznych ma jeszcze jedną niewątpliwą zaletę – uniezależnia w znacznym stopniu od zmieniających się cen energii. Połączenie pompy ciepła i fotowoltaiki to rozwiązanie przyjazne zarówno dla środowiska, jak i dla domowego budżetu.